NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ CHẾ ĐỘ ĂN CỦA NGƯỜI BỊ MẮC SỎI MẬT ỐNG CHỦ

1. Thế nào là tắc ống mật chủ

Mật là một chất lỏng do gan sản xuất ra. Mỗi ngày gan sản xuất khoảng 1 lít mật và chúng sẽ theo đường ống dẫn mật trong gan đi xuống ống mật chủ sau đó dự trữ trong túi mật. Vào các bữa ăn, túi mật co bóp để chuyển dịch mật xuống tá tràng nhằm tiêu hóa chất béo. 

Nếu đường ống dẫn mật bị hẹp lại do một lý do nào đó thì dịch mật sẽ không xuống được ruột non và xảy ra tình trạng đường mật bị tắc nghẽn. Tắc ống mật chủ là thuật ngữ được dùng để chỉ sự tắc nghẽn của ống dẫn mật chủ được gây ra bởi một vật cản nào đó cho khiến mật không thể xuống được ruột non.

2. Nguyên nhân và dấu hiệu cho thấy tắc ống mật chủ là gì

2.1. Nguyên nhân gây tắc ống mật chủ

Hiện nay sỏi mật được xem là nguyên nhân gây tắc ống mật chủ phổ biến nhất. Có thể ví nó như một tảng đá ngăn chặn dòng chảy của dịch mật và dẫn đến tắc nghẽn.

Ngoài ra, ống mật chủ cũng có thể bị tắc do một số bệnh lý như:

- Viêm hoặc xơ gan làm cho đường dẫn mật trong gan tắc hẹp, xơ hóa và dịch mật bị ứ trệ hoặc lưu thông kém.

- Dị dạng đường mật bẩm sinh ở một số trẻ 2 - 6 tuần tuổi sau sinh, là kết quả của tình trạng ống dẫn mật chủ không phát triển bình thường nên đường mật bị hẹp lại.

- U nang hoặc polyp ống mật chủ.

- Lao, viêm hoặc ung thư đường mật.

- Phẫu thuật túi mật hoặc chấn thương vùng bụng gây hẹp ống dẫn mật.

- Khối u vùng cận mật lan đến hệ thống mật.

- Viêm hoặc ung thư tụy.

2.2. Dấu hiệu cảnh báo ống mật chủ bị tắc

Các triệu chứng tắc ống mật chủ thường xuất hiện đột ngột hoặc từ từ trong nhiều năm liền, là kết quả của sự ứ trệ dịch mật khiến cho các thành phần trong mật thấm ra ngoài và đi vào máu. Bên cạnh đó, sự xuất hiện các triệu chứng bệnh cũng còn do mật không thể xuống tá tràng để tiêu hóa chất béo và làm giảm sự hấp thụ một số loại vitamin quan trọng cho cơ thể.

Triệu chứng tắc ống mật chủ có thể khác nhau ở từng bệnh nhân, phổ biến nhất bao gồm:

- Da vàng: thường là da sạm lại hoặc vàng nhẹ cho đến vàng đậm ở củng mạc mắt. Ứ mật càng nặng thì da càng sạm và xuất hiện nhiều chấm sắc tố. Đây chính là kết quả của tình trạng ứ mật làm gián đoạn quá trình chuyển hóa sắc tố mật và làm tăng nồng độ bilirubin trong huyết tương.

- Ngứa: thường nhiều nhất vào ban đêm hoặc khi thời tiết nóng bức. Nguyên nhân gây nên hiện tượng này là do nồng độ acid mật trong máu tăng cao làm kích thích dây thần kinh dưới da. 

- Đau quặn bụng: người bị tắc ống mật chủ do sỏi mật thường có triệu chứng này.

- Nước tiểu màu sẫm: mức độ sẫm của nước tiểu phụ thuộc vào mức độ ứ mật, nó thường đi kèm với vàng da, là kết quả của sự xuất hiện bilirubin trong nước tiểu.

- Phân màu đất sét: sắc tố mật (bilirubin) là thành phần chính trong dịch mật khiến cho phân có màu vàng. Điều này được lý giải bởi dòng chảy của mật xuống ruột bị cản trở khiến cho lượng sắc tố mật trong phân bị giảm sút và phân có màu đất sét hoặc nhạt màu.

3. Tính chất nguy hiểm và phương pháp chẩn đoán, điều trị bệnh

Tắc ống mật chủ có thể gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm trong đó có những biến chứng đe dọa trực tiếp đến tính mạng như: xơ và suy gan, viêm tụy, viêm phúc mạc, nhiễm trùng đường mật, nhiễm khuẩn huyết,... Vì thế việc phòng ngừa, phát hiện và điều trị bệnh sớm là việc rất cần thiết, tuyệt đối không được chủ quan.

Để chẩn đoán tắc ống mật chủ, ngoài thăm khám lâm sàng bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân thực hiện một vài kiểm tra và xét nghiệm như:

- Xét nghiệm máu giúp kiểm tra men gan, nồng độ bilirubin và mức phosphatase kiềm.

- Siêu âm bụng: nhằm xem xét hình ảnh túi mật từ đó phát hiện sỏi hoặc giãn ống mật chủ.

- Chụp CT scan bụng: để chẩn đoán nguyên nhân, đánh giá mức độ tắc nghẽn cũng như tình trạng viêm, nhiễm trùng ở đường mật.

Đối với trường hợp vàng da do tắc ống mật chủ khi có dấu hiệu nghi ngờ sẽ được bác sĩ thăm khám để đánh giá lại xem có chính xác là vàng da hay không sau đó mới khám bụng để tìm nguyên nhân gây bệnh. Người bệnh cũng sẽ được tìm các dấu hiệu của ung thư di căn.

Khi đã phát hiện ra chính xác sự tồn tại của bệnh tắc ống mật chủ và nguyên nhân gây bệnh bác sĩ sẽ có biện pháp loại bỏ tình trạng này để ngăn ngừa biến chứng. Việc điều trị hoàn toàn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh, cụ thể như:

- Nếu tắc ống mật chủ do sỏi thì phẫu thuật lấy sỏi là phương pháp cần thiết, tùy từng trường hợp mà cân nhắc mổ nội soi hoặc mổ mở.

- Nếu tắc ống mật chủ do sự chèn ép của khối u thì cần phẫu thuật cắt bỏ. Tùy tình trạng khối u mà bác sĩ sẽ có kế hoạch điều trị cho phù hợp.

Như vậy có thể thấy tắc ống mật chủ là bệnh lý không được chủ quan bởi nó có thể đẩy người bệnh đến những biến chứng đe dọa sự sống. Muốn phòng ngừa sự xuất hiện của bệnh lý này cần:

- Xây dựng chế độ ăn khoa học sao cho đảm bảo các nhóm chất dinh dưỡng được cân bằng.

- Tránh hoặc hạn chế sử dụng ở mức tối đa đối với những chất kéo không tốt cho đường tiêu hóa.

- Cứ 6 tháng tẩy giun 1 lần.

- Tránh sử dụng các loại chất kích thích có hại cho gan, mật như: bia rượu, thuốc lá,...

- Tập luyện thể dục thể thao đều đặn để cải thiện sức khỏe.

- Phát hiện sớm và điều trị dứt điểm các bệnh lý gan mật để ngăn ngừa biến chứng nguy hại tới tính mạng.

4. Người bệnh sỏi ống mật chủ nên và không nên ăn gì?

4.1. Thực phẩm và đồ uống nên ăn

- Trái cây và rau xanh: những nguồn thực phẩm này luôn là chất bổ sung tuyệt vời cho chế độ ăn uống tốt. Bơ, củ cải đường, dưa chuột, táo là những thực phẩm giúp bạn phòng tránh bệnh sỏi ống mật chủ, hạn chế tiêu chảy. Các loại rau như: cà rốt, hành tây, bông cải xanh,… nên có mặt ít nhất trong mỗi bữa ăn hàng ngày của bạn.

- Ngũ cốc nguyên hạt: Các loại ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt, bánh mỳ nguyên cám và các loại đậu rất giàu chất xơ, tốt cho hệ tiêu hóa và hoạt động của túi mật.

- Thịt nạc, cá và gia cầm: Thịt gia cầm bỏ da, cá hay thịt lợn có  hàm lượng chất béo thấp, người bệnh sỏi ống mật chủ có thể sử dụng thường xuyên.

- Sữa ít béo: các loại sữa bò ít béo, sữa dê, sữa chua và sữa đậu nành là những loại sữa rất tốt cho người mắc bệnh ống mật chủ.

- Cà phê và rượu: một số ý kiến cho thấy một lượng nhỏ cà phê và rượu có thể giúp hạn chế nguy cơ hình thành sỏi mật. Tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu chính xác về lượng cà phê và rượu nên dùng trong ngày, vì vây bạn chỉ nên sử dụng trong điều độ.

4.2. Thực phẩm và đồ uống cần tránh

- Carbohydrate tinh chế, chất làm ngọt nhân tạo: các loại đường mía, siro, đường fructose,.. thường là những loại carbohydrat mà cơ thể hấp thu nhanh, dễ gây béo phì và bệnh tiểu đường. Sử dụng nhiều tinh bột tinh chế có thể làm gan tăng đào thải cholesterol vào dịch mật, do đó, làm tăng kích thước của sỏi nhanh chóng.

- Nước ngọt: nước giải khát có ga, bia, nước trái cây ngọt,… cũng ảnh hưởng không tốt đến hoạt động của hệ thống đường mật.

- Thức ăn nhanh: đây có thể là những món khoái khẩu của nhiều người nhưng chúng thường được chế biến rất nhiều lần, chứa nhiều chất béo và hoàn toàn không tốt cho cơ thể.

- Thực phẩm giàu chất béo: các thực phẩm có hàm lượng chất béo cao như đồ ăn chiên xào, thịt mỡ, thịt bò, sữa nguyên kem và sản phẩm từ sữa như phomat đều gây quá tải cho túi mật. Nếu người bệnh bị sỏi ống mật chủ sẽ gây nên cơn đau quặn mật, do túi mật, đường mật tăng cường co bóp chống lại sự tắc nghẽn.

- Chế độ ăn ít calo: Chế độ ăn uống thường ngày thường chứa ít hơn 1000 calo mỗi ngày. Nhưng nếu bạn cắt giảm lượng calo đột ngột và duy trì chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt, bạn sẽ phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như sỏi mật.

Hy vọng những thông tin trong bài viết có thể giúp bạn lựa chọn được những thực phẩm bổ dưỡng và hữu ích cho chế độ ăn khi mắc bệnh sỏi ống mật chủ. Ngoài việc cắt bỏ những thực phẩm có chứa hàm lượng cholesterol xấu cao, bạn cũng cần lựa chọn các sản phẩm bổ sung giúp cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, vitamin cần thiết cho cơ thể. Một trong những sản phẩm dinh dưỡng được rất nhiều chuyên gia và bác sĩ chuyên khoa khuyên dùng như một bữa ăn phụ hoàn hảo đến từ thương hiệu Asia Nutrition đó là SURE ASIA GOLD.

👉 Sữa cung cấp nguồn dinh dưỡng cần thiết, bảo vệ sức khỏe cho người dùng, với công thức khoa học bao gồm 32 loại vitamin và các khoáng chất thiết yếu giúp cải thiện sức khỏe của người dùng trong vòng 6 tuần.

👉 Trong thành phần sữa chứa hàm lượng lớn Canxi, Photpho, Vitamin D giúp người dùng có một hệ xương chắc khỏe, và phòng ngừa hiệu quả các bệnh còi xương ở trẻ em cũng như bệnh loãng xương ở người già. Đồng thời, sản phẩm có chứa các chất chống oxy hóa như vitamin A, C, E, axit folic, kẽm và magie có khả năng sản sinh các lợi khuẩn để cân bằng vi khuẩn đường ruột chống lại các tác nhân xấu gây hại cho cơ thể.

👉 Bên cạnh đó, sữa có chứa hệ đường bột ăn kiêng Isomalt, maltodextrin và acid béo thiết yếu (linoleic và linolenic), hàm lượng acid béo no và cholesterol thấp rất có lợi cho chế độ ăn lành mạnh. Ngoài ra, sữa Sure Asia Gold còn giúp kích thích trí não, phát triển chiều cao, giúp tăng cường sức khỏe đối với những người vừa hồi phục sau bệnh,…Đặc biệt, với phụ nữ mang thai và thai nhi sẽ cung cấp cho cả mẹ và bé một hàm lượng sắt tốt nhất. 

—------------------------------

👉  Đặt mua sản phẩm SURE ASIA GOLD chính hãng tại: https://by.com.vn/KU92A5

👉 Tham khảo các dòng sản phẩm của chúng tôi tại: https://by.com.vn/yrXxkY

—------------------------------

CÔNG TNHH Y TẾ ASIA - ASIA NUTRITION 

🌎 Website: https://asiasuckhoevang.vn/

☎ Hotline: 0988352952